Avrupa Hukuk Yoluyla Demokrasi Komisyonu (Venedik Komisyonu), Avrupa Meclisi Parlamenterler Meclisi (PACE )’nin talebi üzerine, Rusya’nın Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarını uygulamasıyla ilgili Anayasa’da yapılacak değişiklikleri inceledi.
Komisyon Mart ayında bir sonuca varacaktı ancak koronavirüs pandemisi nedeniyle 18 Haziran’da yapılan çevrimiçi bir tartışma sonrasında ancak kararını verdi.
Avrupalı avukatlar Temel Yasanın dört maddesinde önemli değişiklikler buldular. Bunlar, Anayasa Mahkemesi’nin AİHM ve diğer uluslararası organların kararlarını uygulanamaz ilan etmesi ile ilgili maddeler.
Buna ek olarak, cumhurbaşkanı ve Federasyon Konseyi’nin, Anayasa Mahkemesini “siyasi baskıya karşı savunmasız” hale getirerek yargıçları atayabilecek olması da var.
PACE talebinin sadece AİHM ile ilgili olduğunu, bu nedenle Komisyonun diğer uluslararası organların kararlarının temyiz edilememe olasılığına ilişkin kuralları kontrol etmediği vurgulandı.
Venedik Komisyonu’nun en ağır eleştirisine Anayasanın 79. Maddesine getirilen ekleme neden oldu. Venedik Komisyonu, “Rusya Federasyonu Anayasası’na aykırı kararlarının Rusya’da uygulanamayacağı”na dair yapılan değişikliğin dışlanması çağrısında bulundu.
Moskova’nın Strazburg mahkemesinin kararına uyup uymama seçeneği yok. Komisyon, Sözleşme’nin 46. maddesi uyarınca, AİHM’nin kararlarının bağlayıcı olduğunu hatırlattı. Viyana Konvansiyonuna göre, bir devlet, Anayasayı, uluslararası bir antlaşmayı yerine getirmeme ve onu ihlal eden “eylemleri veya ihmalleri” için bir bahane olarak gösteremez.
Anayasa değişikliklerinin hazırlanmasına ilişkin çalışma grubunun eş başkanı Andrei Klishas, Federasyon Konseyi üyesi ve Anayasa Mahkemesi temsilcisinden Rus yetkililer, Anayasa’yı Venedik Komisyonu’nun pozisyonu ile bağlantılı olarak değiştirmeyeceklerini söyleyerek, “Değişiklik istenen metin değişmeden kalacaktır” dedi.
Klishas’a göre, Rusya, AİHM’nin doğrudan Sözleşme’ye dayalı kararlarını uygulamalıdır. Senatör, “Sözleşme’nin yorumlanmasına dayanan” tüm kararların “yalnızca Rus anayasa hukuku ve düzeniyle çelişmedikleri takdirde uygulanabilir” dedi.
Komisyon, Vladimir Putin’in cumhurbaşkanlığı yetkilerinin süresinin iptal edilmesi de dahil olmak üzere bir bütün olarak Anayasa’da yapılan değişiklikleri Rusya genelinde yapılacak oylamadan sonra değerlendirecek.
Venedik Komisyonu, Avrupa Konseyi’nin altında faaliyet gösteren anayasa hukuku konusunda bir danışma organı. Avrupa Konseyi’nin tüm üyeleri komisyonun faaliyetlerine katılıyor. Komisyon, anayasa hukuku alanındaki katılımcı ülkelerin yasalarını inceliyor.
_________________________________
Anna Pushkarskaya, Sergey Goryashko, BBC, Moskova
184
