Kabartay Balkar Cumhuriyeti İnsan Hakları Derneği Başkanı Valeri Hatajoko, Kabardey-Balkar Beşeri Bilimler Enstitüsü mensuplarına yapılan baskının durdurulması için Cumhuriyetin Başı Kazbek Koko’ya çağrı yapan ÇDP Genel Başkanı Faruk Arslandok’un mektubuna verilen cevabı eleştiren bir kamuoyu açıklaması yaptı.
Hatajuko’nın yaptığı açıklamanın Türkçe çevirisi aşağıdaki gibidir.
09 Ocak 2023
Aralık 2022 başında, Türkiye Çoğulcu Demokratik Partisi Başkanı Şogen Faruk, Kabardey-Balkar Başkanı Kokov K.V.’den, kolluk kuvvetlerinden keyfi olarak yasadışı bir şekilde zulüm gören Kabardey-Balkar Beşeri Bilimler Enstitüsü’nün bilim insanlarını koruma çağrısında bulundu.
Kabardey-Balkar Eğitim Bakan Yardımcısı A.M. Mokaev’in, Şogen Faruk’un çağrısına verdiği yanıt Çoğulcu Demokrasi Partisi’nin web sitesinde yayınlandı.
Kolluk kuvvetlerinin yasadışı eylemleriyle ilgili konunun, yetkisi bu tür sorunların çözümünü içermeyen Milli Eğitim Bakanlığı’na havale edilmesinin uygun olmayacağı konusunda kimsenin şüphesi yoktur. Onun için bu mektubu görmezden gelmemiz yanlış olur, çünkü bu mektup, eğitim alanında yetkili olan cumhuriyet yürütme organının resmi tutumunu ifade etmektedir.
A.M. Mokaev cevabında, gerçekte yaşanmayan olaylar hakkında kategorik ifadelerde bulunarak şunları iddia ediyor: “Kasım 2022’de Kabartay Balkar Cumhuriyeti Bilim Merkezi Beşeri Bilimler Enstitüsü çalışanları Khakuaşeva M., Aloev T.’nin Gürcistan’daki “Çerkes Kültür Merkezi” nin çalışmalarında “uzman” olarak hareket ettiği doğrulandı. Bu organizasyon Jamestown Vakfı (ABD) tarafından finanse edilmektedir.”
Ancak biliyoruz ki, Khakuaşeva M. ve Aloeuv T. Kasım 2022’de bu merkezin çalışmalarına hiçbir şekilde katılmadı.
Tiflis’teki Çerkes Kültür Merkezi Başkanı Merab Çukua Çerkes Medyası’na şu açıklamayı yaptı: “Tiflis Devlet Üniversitesi’ndeki (ortak organizatör – Çerkes Kültür Merkezi) konferansa, Rusya Federasyonu’ndan birçok bilim insanının yanı sıra KBC’den de bilim insanları davet edildi. Ancak Kuzey Kafkasya’daki diğer cumhuriyetlerin temsilcilerinin aksine, bu konferansa katılmadıkları gibi, bir de yerel kolluk kuvvetleri tarafından baskıya maruz kaldılar.“
Ayrıca, merkezin “Jamestown Vakfı” (ABD) tarafından finanse edilmesi konusunda Chukua şöyle devam ediyor: ” Çerkes Kültür Merkezi’nin faaliyetlerinin Amerikan vakıfları tarafından finanse edildiğine dair asılsız suçlama, Türkiye Çoğulcu Demokrasi Partisi’ni ve özellikle de lideri Şogen Faruk’u yanıltmaya çalışan A. Mokayev’in beceriksizliğini doğrulamaktadır.
“Çerkes Kültür Merkezi” Gürcistan Kültür ve Spor Bakanlığı’nın bir parçasıdır ve Gürcistan devlet bütçesinden finanse edilmektedir.
Ayrıca Gürcistan’ın, Rusya Federasyonu Hükümeti’nin resmi pozisyonuna uygun olarak Rusya Federasyonu ile ilgili olarak “düşman bir devlet” olmadığı gerçeğini de not ediyoruz.“
Buna ek olarak, A. Mokaev’in “mektupta adı geçen ve aynı zamanda aranan S. Alkhasova, R. Taziyev, A. Mirzoev’in yukarıda adı geçen enstitüde çalışmadıkları” yönündeki iddiasına dikkat edilmesi gerektiğini düşünüyoruz.
Svetlana Alkhasova gerçekten de şu anda Enstitü’de çalışıyor ve bu kolayca doğrulanabilir. Ruslan Taziyev’e gelince, birkaç aydır orada çalışmıyordu, ancak bu gerçeğe rağmen Enstitü çalışanı olduğu dönemde işgal ettiği ofiste aramalar yapıldı.
Ayrıca uzun zamandır ve iyi tanıdığım Aslan Mirzoyev hakkında da bir şeyler söylemek istiyorum. Ekim 2022’nin sonunda istifa etmek ve cumhuriyeti terk etmek zorunda kaldı. Kolluk kuvvetleri tarafından büyük bir baskıya maruz kaldığını kesin olarak biliyoruz. Nedeni ise ciddi bir cezaya çarptırılmış olmasıydı. Ancak bunun bilimsel ve kamusal faaliyetleriyle hiçbir ilgisi yoktur, çünkü mahkumiyeti uzun zaman önce silinmiştir. Ve KBIGI’nin önde gelen çalışanlarından biridir. Yakın gelecekte Kabardey-Balkar kamuoyunun Aslan Mirzoev’in görevden alınmadan önceki görevine derhal iade edilmesini talep edeceğini umuyorum.
Ayrıca bakan yardımcısının dikkatini, “Çerkes Kültür Merkezi”nin Rusya Federasyonu’nda “istenmeyen kuruluş” olarak tanınmadığı ve çalışmalarına katılımın enstitü üyelerini hiçbir şekilde tehlikeye atmayacağı gerçeğine çekmenin gerekli olduğunu düşünüyorum.
A. Mokaev, Enstitü Müdürü K.F. Dzamikhov’a atıfta bulunarak, “Enstitünün faaliyetlerinin durdurulduğuna dair medyada dolaşan bilgiler güvenilir değildir.” Yani, bizi KBIGI’nin varlığına yönelik bir tehdit olmadığına ikna etmeye çalışıyorlar ve Enstitü’nün çalışmaları ile zulüm gören çalışanlar arasındaki ilişkiyi göz ardı ediyorlar ki biz buna kesinlikle katılmıyoruz. Enstitünün varlığı çok değerli personeliyle doğrudan bağlantılıdır ve önde gelen çalışanlarına yönelik misillemeler şüphesiz bilimsel potansiyelini zayıflatacaktır. Tarih, bilimsel kurumlardaki kitlesel tasfiyelerin telafisi mümkün olmayan sonuçlarına dair pek çok örnekle doludur. KBIGI araştırmacılarına yönelik zulüm, eşsiz bir bilimsel kurumun yok edilmesine yönelik ilk adımdır.
Ayrıca, A. Mokaev cevabında, dilekçede dile getirilen soruların KBR’nin devlet yetkilileri ve organlarının yetkisi dahilinde olmadığını kesin bir dille ifade etmektedir. Bu durumda, dilekçenin doğrudan gönderildiği Kabardey-Balkar Cumhuriyeti Başkanı kastedilmektedir.
Cumhuriyet Anayasasına göre Kabardey-Balkar, Rusya Federasyonu içinde bir eyalettir. İnsan ve medeni hak ve özgürlüklerin tanınması, saygı gösterilmesi ve korunması ise devletin görevidir. Başka bir deyişle, cumhurun başı, söz konusu sorun da dahil olmak üzere, konuyla ilgili geniş bir yelpazedeki meseleleri çözme konusunda münhasır yetkiye sahiptir. Siyasi liderlik KBC Anayasasını ve bunun uygulanmasının ana garantörü olarak KBC Başkanının görevlerini görmezden gelmeye çalıştığında, devlet olma fikrini ve Kabardey ve Balkar halklarının kendi kaderlerini tayin etme hakkını tehlikeye atmaktadır.
Bu konuda KBC Başkanına yapılan tek başvurunun bu olmadığının farkındayız. Elbette cumhuriyetin en üst düzey yetkilisi, kendisine verilen yetki çerçevesinde hareket eden belirli devlet organlarının yerine geçemez, ancak toplumdan gelen sinyallere ve özellikle de bu durumda, devletimizin önemli sembollerinden biri olan halklarımızın çok önemli bir bilimsel kurumu söz konusu olduğunda yanıt vermelidir. Mokaev A. ne kadar isterse istesin, cumhuriyet başkanının yetkileri sadece ciddi etkinliklere katılmak ya da sosyal açıdan önemli objelerin açılışını yapmakla sınırlı değildir.
Dolayısıyla, Kabardey-Balkar Cumhuriyeti Eğitim Bakan Yardımcısı A. Mokaev tarafından ifade edilen tutum, cumhuriyet başkanını istenmeyen ve sakıncalı konuların çözümüne katılımdan uzaklaştırma girişiminden başka bir şey değildir.
Bu nedenle, KBR Eğitim Bakan Yardımcısı Mokayev A. tarafından belirtilen tutum, cumhuriyet başkanını istenmeyen ve rahatsız edici konuların çözümüne katılmaktan uzaklaştırma girişiminden başka bir şey değildir.
VALERİ HATAJUKO
Kabardey-Balkar Cumhuriyet İnsan Hakları Merkezi Başkanı
375
